ÇOCUK VE ERGENLERDE BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir ?
Çocuk ve Ergenler için kullanılan Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) uygulama ekolü, çocuk/ergen ve ebeveyne belirli becerileri ve baş etme yollarını öğretmeyi amaçlayan kısa süreli (genellikle sekiz ile on iki seans arası) yapılandırılmış ve bilimsel olarak kanıtlanmış bir terapi yöntemidir ve özellikle anksiyete, depresyon, OKB ve post-travmatik durumlarda etkin ve kalıcı olduğu görülmüştür. (Beck, 2011).
Örneğin ; Başarısızlık kaygısı olan bir çocuğunuz var ise; olumsuz düşüncelerle size dönüyorsa “ben yapamıyorum”, “çalışsam da olmayacak”, “ben yeterli değilim”, “herkes benim yapamadığımı düşünecek” gibi cümleler kuruyorsa, ardından bu düşüncelerin yol açtığı; “ben okula gitmeyeceğim”, “bugün kendimi kötü hissediyorum, okula gidemeyeceğim” gibi davranışlar sergiliyorsa BDT yöntemi çocuğunuzun bu durumdan çıkarmaya yardımcı olmaktadır.
Böylelikle BDT, işlev kaybı ve sıkıntılara yol açan etkenlerin atlatılmasını sağlar; obsesif kompülsif bozukluklarda, rutin davranışlar ve onaylamalar, kaygı bozukluklarında stres ve kaçınmalar, agresif belirtiler ve depresyon belirtilerinde bulunan semptomları azaltma yönünde ilerler (Kendall ve Suveg, 2006).
Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi’nin Uygulanması
Çocuklarda, gelişim sürecini göz önünde bulundurarak ve çocuğun seviyesine inerek (seans içerisi etkinlik planlaması veya probleme dayalı oyunlar kurarak) çocuğun ve ergenin farkındalığını arttırmak BDT’nin temel amaçları arasındadır. Böylelikle; çocuğun ve ergenin kendilik algılarının toparlanmasına yardımcı olurken, olumsuz otomatik inançları değiştirme, davranışları değiştirme, durumları yararlı hale dönüştürme yöntemlerinden de etkin olarak faydalanmaktadır.
Çocuklarda Bilişsel Davranışçı Terapi ve Aile Uygulamaları
Çocuk ile yürütülen Bilişsel Davranışçı Terapi uygulamalarında aile desteği oldukça önemlidir. Aile tutumlarındaki değişim, çocuklarda gözlenen uyumsuz davranışların değişiminde oldukça kritiktir. Yalnızca çocuğun değil ebeveynlerin de süreç içinde eğitilmesi, problem çözme becerilerinin geliştirilmesi terapi sürecinin bir parçası haline gelmektedir. Özellikle küçük yaştaki çocuklarla yürütülen uygulamalarda kullanılan davranışçı yöntemler, aile seanslarında ebeveyn/bakımverene psikoeğitim verilir ve ev ortamında da kullanımı önerilir.
Merkezimizde Bilişsel Davranışçı Terapi Çocuk ve Ergenlerde Hangi Davranış Bozukluklarında Uygulanır?
- Çocukta Uyum ve Davranış Bozuklukları
- Depresyon
- Obsesif-Kompulsif Bozukluk
- Sosyal Anksiyete Bozukluğu
- Sınav Anksiyetesi
- Yaygın Anksiyete Bozukluğu
- Öfke Problemleri
- Fobiler
- Yıkıcı Davranış Bozuklukları
- Ergenlerde Düşük Benlik Saygısını Düzenleme Stratejileri
- Ergenlerde Yeme Bozukluğu
- Cinsel İstismara Uğramış TSSB (travma sonrası stres bozukluğu) olan ergenler
- Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Anlaşılmasını ve Yönetimini Sağlamak
- Karşıt Olma/ Karşıt Gelme Bozukluğu vb.
Sizde çocuğunuzun bu tür belirtileri gösterdiğini düşünüyorsanız, Yüz Yüze Aile/Psikolojik Danışmanlık Merkezimize başvurabilirsiniz.
MEHMET ZAHİT KURTCEBE
Uzm. Klinik Psikolog / Çocuk&Ergen ve Genç Yetişkin Terapisti
KAYNAKÇA
Beck, J. S. (2011). Bilişsel Davranışçı Terapi Temelleri ve Ötesi. (M. Şahin, Çev.) NewYork: The Guildforn Press.
Kendall, P. C. ve Suveg, C. (2006). Treating anxiety disorders in youth. İçinde P.C. Kendall, (Ed.), Child and adolescent therapy: Cognitive-behavioral procedures (s. 243-294). NY: The Guilford Press.
Tekinsav Sütcü, G. S. (2006). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi (Doctoral dissertation, Ege Üniversitesi).
Türkçapar, H., Sungur, M. Z., Akdemir, A. (1995). Çocuk ve ergenlerde bilişsel terapiler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(2), 93-100.